بنابه گزارش خبرگزاری ها، در پی قول وزیر خارجه آمریکا برای اعمال تحریم های بی سابقه بر ایران، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قویا بر لزوم رعایت توافق اتمی به عنوان یک موافقتنامه بین المللی تاکید کرده و ایران هم گفته است که به سیاست های “کهنه” آمریکا اهمیتی نمی دهد.
فدریکا موگرینی گفت مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، در سخنرانی روز دوشنبه خود نشان نداده است که ترک برجام (توافق اتمی ایران و قدرت ها) چگونه باعث افزایش امنیت منطقه از خطر اشاعه تسلیحات اتمی می شود.
آقای پومپئو که همواره از مخالفان سرسخت برجام بوده روز دوشنبه یک رشته تدابیر را با هدف فشار شدید بر “رژیم ایران” تشریح کرد.
خانم موگرینی گفت: “در سخنرانی وزیر خارجه (آمریکا) معلوم نشد که ترک برجام چطور منطقه را در برابر خطر گسترش تسلیحات اتمی ایمن تر کرده یا می کند یا چطور ما را برای تاثیر گذاشتن بر رفتار ایران در مسائلی غیر از برجام در موقعیت بهتری قرار می دهد.”
او تاکید کرد که برجام “هیچ جایگزینی” ندارد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پیشتر در ماه جاری تصمیم خود برای خروج از برجام را بالاخره بعد از مدت ها تهدید اعلام کرد که باعث خشم بین المللی شد. خانم موگرینی در سخنانش گفت که سازمان بین المللی انرژی اتمی ۱۰ بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است.
دونالد ترامپ از اتحادیه اروپا می خواهد از استراتژی تند او مقابل ایران حمایت کنند و برای رسیدن به توافقی تازه با ایران فشار آورند.
اما خانم موگرینی گفت: “برجام نتیجه بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و دقیق براساس رویگردی دو مسیره است و بنابراین بهترین نتیجه ممکن است و توازن درستی ایجاد می کند.”
او افزود: “این توافق را شورای امنیت سازمان ملل تایید کرده و متعلق به جامعه بین المللی است. جامعه بین المللی انتظار دارد همه طرف ها تعهدات خود براساس آنچه دو سال پیش امضا کردند را رعایت کنند.”
از طرف دیگر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل تصمیم ایالات متحده را ستود و از باقی جهان خواسته آن را دنبال کنند.
او گفت: “سیاست آمریکا درست است. ایران فعالانه درحال گسترش (نفوذ خود) در خاورمیانه است. این کشور در آرزوی دستیابی به سلاح اتمی به طرق مختلف است.”
هایکو ماس وزیر خارجه آلمان گفت برای ملاقات با آقای پومپئو به واشنگتن سفر خواهد کرد تا در مورد برجام با او صحبت کند.
او که در بوینوس آیرس پایتخت آرژانتین به سر می برد گفت: “از قضا من از اینجا به واشنگن سفر خواهم کرد تا با وزیر خارجه پومپئو ملاقات کنم و با استفاده از این فرصت در این باره با او صحبت کنم.”
وزیر اقتصاد آلمان هم گفت که دولت این کشور به شرکت های آلمانی که با ایران معامله دارند کمک خواهد کرد اما نمی تواند کاملا آنها را از گزند تصمیم آمریکا مصون کند.
پیتر آلتمایر به یک روزنامه آلمانی “پاسائور نوی پرسه” گفت: “هر جا بتوانیم کمک می کنیم، اما راهی برای پرهیز کامل از عواقب خروج یک جانبه (آمریکا) وجود ندارد.”
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه روز دوشنبه کشورهایی که دارای سلاح هسته‌ای هستند را تهدیدی برای جهان خواند و از ایالات متحده آمریکا برای خروج از توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با ایران انتقاد کرد.
آقای اردوغان گفت: «کسانی که بیش از ۱۵ هزار کلاهک هسته ای دارند، تهدیدی برای جهان هستند.» اشاره اردوغان به تقریبا تعداد کل کلاهک‌های هسته‌ای در جهان است که بیشتر آنها در اختیار ایالات متحده آمریکا و روسیه قرار دارد.
اردوغان که در مراسم افطار به مناسبت ماه رمضان صحبت می کرد با بیان اینکه خاورمیانه باید از سلاح هسته‌ای پاک شود در اشاره به تهدیدهای وزیر خارجه آمریکا نسبت به ایران گفت: «چرا کشورهایی که سلاح هسته ای دارند دیگران را تهدید می کنند؟ اگر منصف باشیم و رویکرد منصفانه ای داشته باشیم باید بگوییم کشورهایی که سلاح هسته ای دارند و از سلاح هسته ای بعنوان تهدید استفاده می کنند هیچ اعتباری در جامعه بین المللی ندارند.»
اشاره رئیس جمهوری ترکیه به خاورمیانه بدون سلاح هسته‌ای، اسرائیل را هدف قرار می‌دهد که تنها کشور منطقه خاورمیانه است که گفته می شود دارای سلاح هسته ای است.
رئیس جمهوری ترکیه همچنین گفت: «ترکیه طرح دوباره موضوعات جهانی از جمله توافق هسته ای با ایران را که دیگر کنار گذاشته شده بود، نمی پذیرد. از نظر ما اینکه دیگر امضا کنندگان توافق هسته ای با ایران در مقابل تصمیم دولت آمریکا ایستاده‌اند و به آن وفادارند بسیار مثبت است.»
واکنش ایران
رئیس جمهور ایران در واکنش به سخنان تند آقای پومپئو درباره ایران گفت: “دنیا این منطق را نمی‌پذیرد آقایی که تا دیروز در مرکز جاسوسی بوده الان به عنوان وزیر خارجه آمریکا معرفی شده و می‌خواهد تعیین تکلیف کند… شما چه کاره هستی درباره ایران و جهان تصمیم بگیری؟”
آقای روحانی گفت مردم ایران “صدها بار این حرف‌ها را شنیدند و بی اعتنایی کردند.”
او موضع دولت فعلی آمریکا را تکرار سیاست‌های دوران ریاست جمهوری جورج بوش خواند و گفت حکومت آمریکا ۱۵ سال به عقب برگشته است.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم در پیامی در توییتر، آمریکا را متهم کرد که در سیاست های گذشته خود محبوس مانده است.
آقای ظریف در توییتر نوشت: ” دیپلماسی حقه بازی آمریکا صرفا بازگشت به عادت های گذشته است؛ آمریکا محبوس در توهمات و سیاست های شکست خورده ای است که از سوی گروه هایی با منافع خاص دیکته می شود، همان انتخاب های غلط را تکرار می کند و به تبع آن همان نتایج زیان بار را برداشت خواهد کرد.”
آقای ظریف همچنین بر ادامه مذاکرات ایران با دیگر امضاکنندگان برجام درباره “راهکارهای برجام بعد از آمریکا” خبر داد.
ایران باید انتظار چه تحولی را داشته باشد؟
آقای پومپئو گفت که تحریم های آمریکا که بعد از امضای برجام در سال ۲۰۱۵ معلق شده بود بار دیگر اعمال و تحریم های تازه ای به آنها اضافه خواهد شد که به مثابه “فشار بی سابقه ای بر رژیم ایران” خواهد بود.
تحریم های سابق آمریکا تا پیش از امضای برجام تقریبا هرگونه تجارت با ایران را ممنوع می کرد و فقط بعضی مبادلات “که برای سود رساندن به مردم ایران” بود را معاف می کرد از جمله فروش دارو، تجهیزات پزشکی و کشاورزی.
وزیر خارجه آمریکا نگفت واشنگتن چه تحریم های تازه ای را در نظر دارد اما تحریم هایی که هفته پیش بر رئیس بانک مرکزی ایران اعمال شده را فقط “یک نقطه شروع” توصیف کرد.
اکنون بعضی از بزرگترین شرکت هایی که بعد از برجام برای تجارت با ایران هجوم بردند خود را بر سر دوراهی انتخاب میان سرمایه گذاری در آنجا یا حفظ تجارت با آمریکا می یابند.
بعضی از معاملاتی که در معرض خطر است:
-توافق شرکت عظیم توتال فرانسه به ارزش ۵ میلیارد دلار برای کمک به توسعه بزرگترین میدان گازی جهان در ایران. توتال اکنون قصد دارد عملیات این پروژه را تا ماه نوامبر متوقف کند مگر آنکه از آمریکا معافیت بگیرد
-قرارداد سه میلیارد دلاری شرکت انرژی ساگا از نروژ برای ساخت یک نیروگاه خورشیدی
-معامله ایرباس برای فروش ۱۰۰ جت به شرکت ایران ایر
تحریم های آمریکا فورا بازنخواهد گشت بلکه پس از دو دوره سه ماهه و شش ماه دوباره اعمال خواهد شد.
