روز گذشته انتشار خبر قتل رومینا اشرفی، دختر ۱۴ ساله تالشی به دست پدرش جامعه ایران را بشدت تکان داد.
جنبه‌های مختلف این قتل نه تنها وجود یک آسیب جدی و کهنه اجتماعی در ایران را دوباره نمایان کرد بلکه شکاف اجتماعی میان گروه‌‌‌های مختلف فکری را نیز بیش از پیش نشان داد.
تا چند روز قبل، کمتر کسی اسم روستای “سفید سنگان لمیر” را شنیده بود. حالا و پس از یک “قتل ناموسی” فجیع، این روستا در بخش “حویق” آستارا، کانون توجه رسانه‌هاست.
دختری ۱۳ ساله به نام رومینا، به خاطر دلباختگی و فرار با معشوق، طعمه داس پدر در این روستا شد. قتل روز اول خرداد اتفاق افتاد. قاتل سر دخترک را برید تا لکه ننگ را از شرافت خانوادگی پاک کند.
کانال‌های محلی تالش نقل کرده‌اند که پدر رومینا با ازدواج او و پسر مورد علاقه‌اش مخالف بوده و آنها چند روز با هم فرار می‌کنند. پس از پیگیری و شکایت خانواده، پلیس آنها پیدا و دستگیر می‌کند. شاهدان محلی گفته‌اند که دختر از بازگشت به خانه می‌ترسید و حتی التماس کرده بود او را به پدرش تحویل ندهند؛ اما قاضی طبق قانون او را به دست ولی قهری سپرد.
رسانه‌ها می‌نویسند پدر ابتدا سعی کرده رومینا را خفه کند و وقتی موفق نشده، سر او را با داس بریده است. قاتل بازداشت شده اما طبق قانون تنها به پرداخت دیه یا تعزیر محکوم خواهد شد. ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی می‌گوید: «پدر یا جد پدری كه فرزند خود را بكشد قصاص نمی‌شود و تنها به پرداخت دیه قتل به ورثه مقتول و تعزیر محكوم خواهد شد.»
افراد محلی گفته‌اند که پدر رومینا بیکار و معتاد است و هنگام ارتکاب قتل نیز، تحت تاثیر قرص روان‌گردان بوده است. مادر رومینا تنها ۴۰ سال دارد و برادر کوچک او شش ساله است.
وبسایت “میدان” پای صحبت “بهمن خاوری”، معشوق رومینا و “اسفندیار اشرفی”، عموی او نشسته است. بهمن عنوان کرده که فرار پنج روزه آنها به پیشنهاد رومینا و پس از مخالفت پدرش با خواستگاری و ازدواج صورت گرفت: «بعد از این ماجرا بود که پدرش در پاسگاه حویق از من به جرم آدم‌ربایی شکایت کرد… موقع بازجویی گفتم دختر را دوست دارم و اجباری در کار نبوده و رومینا هم این حرف‌ها را تایید کرد و من در نهایت تبرئه شدم.»
اما اسفندیار اشرفی، عموی قربانی و برادر قاتل گفته که رومینا اغفال شده بود: «بعد از این موضوع ما خواستیم که بیایند و خواستگاری کنند اما خانواده پسر گفتند نه او اشتباه کرده است. حتی عاقد آمد عقدشان کند اما پسر قصدش چیز دیگری بود.»
عموی رومینا، با اشاره به عکس او در اینستاگرام بهمن پرسیده است: «اصلا کدام مردی وقتی بخواهد با یک دختر ازدواج کند، عکسش را در اینستاگرام می‌گذارد؟ کدام مردی عکس ناموسش را در دنیا پخش می‌کند؟»
سارا باقری وکیل دادگستری، نایب رئیس انجمن حقوق کودکان و نوجوانان و فعال این حوزه، به وبسایت “میدان” گفته که در شهرستان‌ها و روستاها مردم به دلیل آشنایی با یکدیگر عموما از رسانه‌ای شدن این موارد پرهیز می‌کنند: «چون نگرانی از آبروریزی برایشان بار اجتماعی سنگین‌تری را به همراه می‌آورد. از سوی دیگر، چون قاتل پدر خانواده بوده است، تسامح بیشتر در احکام نهایی قضات دیده می‌شود.»
خانم باقری یادآوری می‌کند که چون قاتل، خودش ولی دم است، حکم قصاص مشمول او نخواهد شد و تصمیم در باره چند و چون حبس و دیه نیز بر عهده قاضی پرونده خواهد بود: «دیه هم ابتدا به مادر، سپس به خواهر و برادر تعلق می‌گیرد.»
این حقوقدان، فاجعه اخیر را ملغمه‌ای از آسیب‌های اجتماعی می‌داند و تاکید می‌کند که فرار دختران از خانه در روستاها به وفور دیده می‌شود: ««…به محض این که ما از این موضوع‌ها حرف می‌زنیم به سیاه‌نمایی متهم می‌شویم، حال آن که این پرونده به خوبی نشان می‌‌دهد که اوضاع خوب نیست و لازم است تصاویری که نشان داده می‌شود، برگرفته از حقیقت و بطن واقعی آن مکان‌های جغرافیایی باشد. »
شهیندخت مولاوردی معاون سابق امور زنان و خانواده در دولت حسن روحانی در توئیتی نوشت: «رومینا نه اولین قربانی قتل‌های ناموسی است و نه آخرین آن؛ تا زمانی که قانون، رویه قضایی و فرهنگ حاکم و مسلط بر جوامع محلی و جهانی بازدارندگی لازم را نداشته و با تشویق و ترویج آن در خدمت این جنایت بشری باشند!»
بهار سال گذشته، فیلم “خانه پدری”، ساخته کیانوش عیاری، برای بار دوم با دستور قضایی از پرده پایین کشیده شد. فیلم روایت قتل ناموسی دختری است که به خاطر ریختن آبروی خانواده، به خواست پدر و به دست برادر کوچک کشته و در زیرزمین دفن می‌شود. فیلم را به خاطر خشونت صحنه قتل و مراعات حال تماشاگر توقیف کردند، هرچند در زندگی روزمره این خشونت‌ها جریان دارند و با شرع و عرف و قانون توجیه هم می‌شوند.
در آگهی ترحیم رومینا، نام پدر، عموها، دایی، پدر بزرگ‌‌ها و برادر شش ساله او را می‌بینیم. صاحب عزا، همان قاتل است و نامش در صدر آگهی درج شده است. نامی از مادر، عمه، خاله یا مادربزرگ مقتول دیده نمی‌شود. تنها نام مونث در این آگهی، اسم قربانی است.
