جعفر پناهی، کارگردان سرشناس ایرانی که با فیلم «یک تصادف ساده» در بخش مسابقه هفتاد وهشتمین دوره جشنواره کن حضور داشت، برنده نخل طلای کن شد. آقای پناهی این فیلم را بدون مجوز رسمی در ایران ساخته است.
این اولین حضور آقای پناهی بر فرش قرمز جشنوارههای فیلم خارجی پس از حدود ۱۵ سال است. بهدلیل حمایت از اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری آن سال که به جنبش سبز معروف شد، آقای پناهی مدتی به زندان رفت و حدود ۱۵ سال ممنوعالخروج بود.
این کارگردان ۶۴ ساله گفته است تقریباً هفت ماه زندان در اوین الهامبخش این فیلم شوخ بوده است.
نمایش این فیلم در جشنواره کن با استقبال تماشاگران روبرو شد.
جعفر پناهی بارها ممنوعیت فعالیتش را دور زده و مخفیانه فیلمبرداری کرده است. فیلم «خرس نیست» که در سال ۱۴۰۱ ساخته شد یکی از همین فیلمهاست.
این فیلم در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد و در حالی که پناهی در زندان بود، جایزه ویژه هیئت داوران را کسب کرد.
او پیشتر در سال ۱۳۹۷ برای فیلم «سه رخ» که در بخش مسابقه اصلی کن حضور داشت، جایزه بهترین فیلمنامه را بهصورت مشترک با فیلم «لازاروی خوشحال» ساخته آلیس رورواچر دریافت کرد.
همچنین در سال ۱۳۷۴ با فیلم «بادکنک سفید» جایزه معتبر «دوربین طلایی» این جشنواره را گرفت.
آثار آقای پناهی اغلب با نگاهی تیزبینانه به مسائل اجتماعی و سیاسی، چالشهای جامعه ایران و عملکرد نهادهای قدرت را زیر ذرهبین میبرند. او در سالهای اخیر با وجود فشارهای داخلی، حضوری تأثیرگذار در عرصه جهانی داشته است.
جشنواره کن سابقهای طولانی در حمایت از فیلمسازان مستقل ایرانی دارد که اغلب با مشکلات حقوقی و فشارهای نهادهای ایرانی مواجهاند.
دیگر فیلم ایرانی در بخش مسابقه، «زن و بچه» ساخته سعید روستایی بود.
آقای روستایی برای نمایش فیلم «برادران لیلا» در جشنواره کن سال ۲۰۲۲ به شش ماه زندان محکوم شد.
این دومین بار در تاریخ سینمای ایران است که یک فیلم ایرانی برنده نخل طلای کن میشود. عباس کیارستمی با فیلم «طعم گیلاس» در سال ۱۹۹۷، موفق به دریافت این جایزه شده بود.
نخل طلای هفتاد و هشتمین فستیوال فیلم کن به جعفر پناهی رسید بخاطر فیلم یک «تصادف ساده»، آن هم در فضایی احساسی و با تشویقهای پیاپی.
وقتی نام آقای پناهی در سالن لومیر فستیوال کن اعلام شد او برای چندین ثانیه روی صندلی بیحرکت نشسته بود بعد روی سن رفت جایزهاش را از کیت بلانشت دریافت کرد و در سخنانی کوتاه از ایرانیان داخل و خارج از ایران خواست اختلافاتشان را کنار بگذارند و متحد شوند.
جعفر پناهی سخنانش را با آرزوی ایرانی آزاد به پایان برد و گفت امیدوار است مردم ایران در شرایطی زندگی کنند که دیگر کسی به آنها نگوید چه بکنند و چه نکنند یا چه بپوشند چه نپوشند و کسی به فیلمسازها نگوید چه بسازند چه نسازند.
در طول مدتی که آقای پناهی صحبت میکرد، بازیگران زن فیلمش کنارش ایستاده بودند و اشک میریختند، بازیگرانی که بدون حجاب اجباری و به طور زیرزمینی با آقای پناهی همکاری کرده بودند.
آقای پناهی پیشتر گفته بود به هیچکدام از بازیگران فیلمش نگفته حجاب داشته باشند یا نداشته باشند.