در حالی که استان‌های جنوبی ایران به ویژه سیستان و بلوچستان و خوزستان، با شیوع موج تازه‌ای از همه‌گیری کرونا مواجه شده‌اند، وضعیت بحرانی آب و قطعی برق نیز بر معضلات ساکنان این استان‌ها افزوده است. این در حالیست که مقام‌های دولتی همچنان نسبت به بحرانی‌تر شدن کمبود آب و برق طی هفته‌های آینده هشدار داده اند و مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران نیز از ورود این استان به وضعیت نارنجی و هشدار کم آبی خبر داده است.
حمیدرضا جانباز مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران، ضمن تکذیب اخباری که در فضای مجازی مبنی بر کوپن آب منتشر شده، گفت: «هنوز به شرایط کوپن نرسیده‌ایم اما در برخی از استان‌ها در تابستان امسال وضعیت سختی داریم. اگر میزان تولید و مصرف آب برابر باشد، وضعیت تنش آبی اطلاق می‌شود که در حال حاضر ۳۰۴ شهر در معرض تنش آبی هستند و ۱۰۱ شهر در وضعیت قرمز تامین آب قرار دارند».
وی افزود: «در شش حوضه آبریز کشور، شاهد کاهش بارش‌ها نسبت به سال گذشته هستیم که بر اساس آمار به طور متوسط نسبت به سال گذشته ۵۲ درصد کاهش داشته و نسبت به متوسط بلندمدت ۳۷ درصد کاهش بارش را شاهد هستیم که بیشتر این کاهش بارش‌ها در حوزه شرق و مرکز فلات ایران با ۵۳ درصد و کمترین (کاهش بارش‌ها) در شمال غرب و حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۱۳ درصد بوده است».
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور تصریح کرد: «علاوه بر کاهش بارش در کشور، افزایش بی‌رویه و زودرس دما نیز موجب نگرانی‌هایی در کشور شده که مشکلاتی را در تابستان امسال به وجود آورده است. کولرها در مرکز فلات ایران طی ماه‌های گرم سال حدود ۱۱ درصد آب مصرفی را به خود اختصاص می‌دهند.»
در حالیکه بر اساس آمارهای وزارت نیرو، سدهای آبی کشور با نیمی از ظرفیت فعال هستند، وی در خصوص شرایط سدهای تامین آب شرب نیز اظهار کرد: «تامین آب شرب ۴۶۷ شهر وابسته به منابع آب سدها است اما با نگاهی به وضعیت آب سدهای مهم کشور که وظیفه تامین آب شرب را دارند، می بینیم که میزان ورودی آب سدها در سال‌جاری آبی نسبت به متوسط سال گذشته ۶۰ درصد و میزان حجم آب سدها هم ۳۴ درصد کاهش داشته است».
وی با تأکید بر اینکه «شمار روستاهای نیازمند به آبرسانی سیار به شدت افزایش یافته»، گفت: «تابستان امسال ۸۴۰۵ روستا توسط ناوگان سیار آبرسانی می‌شوند. در جایی که امکانات موجود نیست، مجبور به استفاده از برنامه آبرسانی سیار هستیم؛ طرح پایدارسازی برق اضطراری را نیز در دستور کار داریم».
او وضعیت در سیستان و بلوچستان را «حاد» توصیف کرد و با اشاره به اینکه این استان عمدتا وابسته به منابع آب زیرزمینی است، اظهار کرد: «در شهری به نام سیرکان با تانکر آبرسانی را انجام می‌دهیم اما طرح‌های آبرسانی برای این استان در حال اجرا است ».
در همین حال، ملک فاضلی نماینده سراوان در مجلس نیز با اشاره به «بحران آبرسانی» در برخی شهرهای استان سیستان و بلوچستان، خواستار افزایش تانکرهای آبرسانی در این مناطق شده است
در حالی که مسئولان، خشکسالی و کاهش بارندگی را دلیل اصلی بحران آب در کشور عنوان می کنند، مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد که سفره‌های آب زیرزمینی ایران به خاطر استفاده افسارگسیخته به شدت تخلیه شده است. مصطفی فدایی‌فرد عضو کمیته ملی سدهای بزرگ ایران، پیش از این با اشاره به «ورشکستگی آبی» در کشور، دلیل بحران‌های موجود را «سوءمدیریت» دانسته است.
نماینده مجلس: وضعیت خوزستان بحرانی است و مردم در صف خرید آب می ایستند
قاسم ساعدی نماینده دشت آزادگان در مجلس شورای اسلامی، روز دوشنبه ۱۴ تیر، گفت: «مردم خوزستان در وضعیتی به مراتب خطرناک‌تر از وضعیت کرونایی قرار دارند، زیرا تامین آب مورد نیاز آنها به خطر افتاده است، تاسیسات آبرسانی در بسیاری از روستاهای خوزستان به دلیل خشک شدن رودخانه‌ها حتی دیگر امکان پمپاژ آب را ندارند و مردم بلاتکلیف مانده‌اند.مردم در برخی شهرهای خوزستان مثل هویزه و دشت آزادگان، در صف‌های آب‌فروشی می‌ایستند تا آب خریداری کنند و این مساله، فاجعه است».
وی با انتقاد از عملکرد وزارت نیرو در برابر وضعیت تالاب هورالعظیم اظهار کرد: «متاسفانه امسال تنش آبی همه خوزستان را در بر گرفته و وزارت نیرو وظایف اولیه خود در قبال طبیعت و تامین حق‌آبه‌های زیست محیطی را انجام نمی‌دهد.»
وی افزود: « وزیر نیرو باید نسبت به وضعیت به وجود آمده در خوزستان برای رودخانه‌ها و تالاب‌ها پاسخگوی مردم باشد، وزارت نیرو موظف است که حق‌آبه شرب انسانی، حق‌آبه‌های زیست محیطی و حق‌آبه مورد نیاز کشاورزان و دامداران را تامین کند اما از ابتدای خردادماه امسال تاکنون رهاسازی آب در خوزستان توسط وزارت نیرو به حداقل رسیده است و اقدامات انجام‌شده در این زمینه اصلاً مطلوب و در شان مردم نیست».
وی در خصوص وضعیت بحرانی آب در خوزستان، افزود: «برخی رودخانه‌های خوزستان خشک شده‌اند و کودکان در این رودخانه‌ها فوتبال بازی می‌کنند. رودخانه جراحی توسط وزارت نیرو کاملا خشک شده و کارون با آن همه عظمت به یک نهر کوچک تبدیل شده است. رودخانه کرخه که از طولانی‌ترین رودخانه‌های کشور است نیز متاسفانه وضعیت خوبی ندارد.»
وی با انتقاد از عملکرد رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: «آقای کلانتری در جای خود جا خشک کرده و هیچ کاری برای هورالعظیم انجام نداده است.اتفاقاتی که امروز در هورالعظیم رخ داده است، یکی از هولناک‌ترین فجایع زیست محیطی در تاریخ است. در هورالعظیم ماهیان بسیاری از بین رفته‌اند و دام‌های ساکنان حاشیه تالاب نیز تلف شده‌اند و این تالاب، وضعیت خوبی ندارد».
تالاب هورالعظیم در انتهای رود کرخه و در مرز ایران و عراق واقع شده و زیستگاه انواع ماهیان، گراز و گاومیش است. با اینکه مسئولان سازمان محیط زیست پیش از این دولت عراق را مقصر وضعیت پیش آمده اعلام کرده بودند، خبرگزاری مهر امروز در گزارشی نوشته است «عدم رهاسازی آب سد کرخه دلیل بحرانی شدن تالاب هورالعظیم است».
تنش آبی در ایران به حدی است که افزون بر استان‌های کم بارش، مدیرعامل آبفا در استان مازندران نیز روز یکشنبه از وجود تنش آبی در این استان خبر داد و از مردم برای کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب استمداد طلبید. همچنین، خبرگزاری تسنیم نیز گزارشی در مورد قطعی چندین ساعته آب در گرگان منتشر کرد. تجارت نیوز نیز خبر داد که صدای پای قطعی آب تا یک قدمی تهران رسیده و چند روزی است که آب مصرفی مردم در استان البرز بدون اخطار قبلی قطع می‌شود.
