فیلم سینمایی “سرهنگ ثریا” به کارگردانی و نویسندگی لیلی عاج، یک درام تأثیرگذار و واقع‌گرایانه است که بر اساس داستان واقعی زندگی ثریا عبداللهی، مادر یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق، ساخته شده است.
ژاله صامتی در نقش اصلی فیلم، یعنی ثریا عبداللهی، با بازی درخشان خود توانسته است تصویری از رنج و مقاومت یک مادر را به تصویر بکشد که بیش از بیست سال است در تلاش برای یافتن فرزندش امیر اصلان حسن زاده است. این فیلم با تهیه کنندگی جلیل شعبانی در جشنواره فیلم فجر ۱۴۰۱ حضور داشت و از ۱۰ آبان ۱۴۰۲ روی پرده سینما رفت.
این فیلم داستان تلاش‌های بی‌وقفه و استقامت مادران و خانواده های اعضای سازمان مجاهدین خلق در مقابل کمپ اشرف در عراق را در مواجهه با محدودیت‌ها و موانع رهبران سازمان مجاهدین خلق به نمایش می‌گذارد.
خلاصه داستان: فیلم روایتگر مادران و خانواده هایی است که در مقابل کمپ اشرف در عراق، پایگاه سازمان مجاهدین خلق، تجمع می‌کنند و خواستار ملاقات با فرزندان خود هستند. این خانواده ها که از کشورهای مختلف، از جمله ایران، به امید دیدار فرزندانشان آمده‌اند، با مخالفت و مانع‌تراشی‌های شدید از سوی رهبران این سازمان مواجه می‌شوند. داستان با تاکید بر پایداری و امیدواری این مادران، به ویژه ثریا عبداللهی، ادامه می‌یابد که با وجود گذشت سال‌ها، همچنان در تلاش برای دیدار فرزند خود است و از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند.
تحلیل موضوعی: فیلم “سرهنگ ثریا” به شکلی هنرمندانه و جسورانه به موضوعی سیاسی و اجتماعی می‌پردازد که کمتر در سینمای ایران مورد توجه قرار گرفته است. این اثر با نگاهی انتقادی به ساختار فرقه‌گونه سازمان مجاهدین خلق، تأثیرات مخرب این سازمان بر اعضا و خانواده‌های آنان را به تصویر می‌کشد. لیلی عاج، کارگردان فیلم، با استفاده از مستندات واقعی و تحقیقاتی دقیق، توانسته است تصویری واقع‌گرایانه از درد و رنج این خانواده‌ها ارائه دهد و با تمرکز بر جنبه‌های انسانی داستان، عمق رنج‌ها و چالش‌های پیش‌روی این مادران را به خوبی به نمایش بگذارد.
کارگردانی و بازیگری: لیلی عاج در نخستین تجربه کارگردانی خود، با حساسیت و دقت ویژه‌ای به کارگردانی این فیلم پرداخته است. او با خلق صحنه‌های احساسی و واقع‌گرایانه، توانسته است تماشاگر را به عمق احساسات و مشکلات مادران این سازمان ببرد. بازی ژاله صامتی در نقش ثریا عبداللهی، یکی از برجسته‌ترین نقاط قوت این فیلم است. او با ایفای نقشی پرقدرت و احساسی، توانسته است عمق عشق مادری و ناامیدی از جدایی طولانی‌مدت از فرزند را به خوبی به تصویر بکشد. اجرای قدرتمند و تأثیرگذار صامتی، او را نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن در جشنواره فیلم فجر کرد.
دیگر بازیگران فیلم عبارتند از :
حمیدرضا محمدی، وحید آقاپور، دیبا زاهدی، سلیمه رنگزن، شهروز آقایی‌پور، مجید نظیمی آرانی، منیره حسین‌زاده و مجید پتکی.
موسیقی و فیلم‌برداری: موسیقی بهزاد عبدی با نواهای حزن‌انگیز خود، فضای دل‌تنگی و امید مادران را به خوبی انتقال می‌دهد. فیلم‌برداری دقیق و طراحی صحنه متناسب با فضای داستان، توانسته است واقعیت تلخ زندگی این خانواده ها را به‌خوبی به تصویر بکشد. استفاده هوشمندانه از نماهای نزدیک و قاب‌بندی‌های زیبا، حالات روحی شخصیت‌ها را به‌شکلی برجسته به نمایش می‌گذارد و بر اثرگذاری احساسی فیلم می‌افزاید.
بازخوردها و جوایز: این فیلم در جشنواره فیلم فجر با استقبال خوبی از سوی منتقدان و مخاطبان روبه‌رو شد و توانست جایزه ویژه سیمرغ بلورین گوهرشاد و دیپلم افتخار بخش کارگردان اول را برای لیلی عاج به ارمغان آورد. ژاله صامتی نیز برای بازی درخشان خود در نقش ثریا عبداللهی نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن شد.
نتیجه‌گیری: جدا از واکنش های منفی و تحلیل های ناروای مسئولان سازمان مجاهدین خلق، باید گفت که فیلم سینمایی “سرهنگ ثریا” نه تنها یک روایت دل‌خراش از رنج‌های یک مادر است، بلکه به‌عنوان اثری هنری و اجتماعی، فریاد اعتراضی به نقض حقوق بشر و سوءاستفاده‌های روانی و اجتماعی نسبت به سازمان مجاهدین خلق و ایدئولوژی دگم و بسته آنان محسوب می‌شود.
این فیلم با تمرکز بر جنبه‌های انسانی و احساسی داستان، توانسته است توجه مخاطبان را به خود جلب کند و آنان را با زوایای تاریک و دردناک زندگی خانواده‌های اعضای مجاهدین خلق آشنا سازد. این فیلم، علاوه بر نشان‌دادن استقامت روح انسان و پیوند جدایی ناپذیر میان مادر و فرزند، به‌عنوان یکی از آثار مهم و ماندگار سینمای معاصر ایران شناخته می‌شود که به بخش مهمی از تاریخ سیاسی، اجتماعی ایران در ارتباط با عملکردهای سازمان مجاهدین پرداخته و بار دیگر قدرت بی‌پایان عشق مادری را به نمایش گذاشته است.
جواد فیروزمند
