پابلو اوچوآ، از سرویس جهانی بیبیسی میگوید: “سخنرانی مارتین لوتر کینگ “من رؤیایی دارم” دعوتی به برابری نژادها در ایالات متحدهٔ آمریکا بود یکی از الهامبخشترین و مؤثرترین و مشهورترین سخنرانیهای دوران معاصر است. امروزه آن باورها هنوز وجود دارد و پی گرفته میشود. محدودیتهای انتخاباتی تازهای که بهویژه برای رأیدهندگان سیاهپوست و فقیر بهوجود آمده نشان میدهد که رؤیای دکتر کینگ هنوز تحقق نیافته است”.
مارتین لوترکینگ که بود؟
۲۸ اوت ۱۹۶۳ حدود ۲۵۰،۰۰۰ نفر در برابر بنای یادبود لینکلن در واشنگتن پایتخت آمریکا جمع شدند تا به سخنان مردی گوش فرادهند که نامش مارتین لوتر کینگ بود و بازتاب آنچه او در آن زمان بر زبان آورد هنوز در جهان امروز به همان اهمیت باقی است.
دکتر کینگ پسر مردی روحانی از ایالت جنوبیجورجیا بود که آرزوی زندگی بهتری برای آیندهٔ فرزندانش داشت.
تبعیض نژادی
تبعیض نژادی یا عدم برابری و مساوات میان سفیدپوستان و رنگینپوستان هنوز به طور رسمی در ایالتهای جنوبی آمریکا وجود دارد.
سیاهپوستان و سفیدپوستان از هم جدا بودند: آنها در مناطق جداگانهای زندگی میکردند، به رستورانهای جداگانه میرفتند، از آبخوریهای جداگانه آب مینوشیدند و در اتوبوسها و وسایل نقلیهٔ عمومی جایگاه جداگانهای داشتند.
در این دوران، قوانین بر بسیاری از عرصههای زندگی سیاهپوستان اثر گذاشت و باعث شد دستمزد کمتری برای کار خود دریافت کنند و در شرایط دشواری زندگی کنند و امکانات محدودی برای تحصیل داشته باشند.
قوانین شرکت در انتخابات
برای رأیدهندگان سیاهپوست به دلیل قوانین تبعیضآمیز، انتخاب قانونگذارانی که این وضعیت را تغییر دهند، دشوار بود.
اما اگر فکر میکنید رؤیاهای دکتر کینگ به گذشتهها تعلق دارد، اشتباه میکنید. به نظر خانوادهاش رویدادهای چند ماه گذشته یادآور این است که بیشتر باورها و رؤیاهای دکتر کینگ هنوز تحقق پیدا نکرده است.
در همان ایالتهایی که زمانی جداسازی نژادی وجود داشت، جمهوریخواهان قوانینی وضع کردهاند که به گفتهٔ فعالان مدنی، اقلیتها و بهویژه سیاهپوستان را از حقوق خود محروم میکند.
این مقررات شامل احراز هویتهای سختگیرانه و حتی منع دادن آب و غذا به افرادی است که در صفهای طولانی رأیگیری ایستادهاند.
جو بایدن و دونالد ترامپ
پس از انتخاب جو بایدن به ریاستجمهوری در سال ۲۰۲۰ موجی از چنین قوانینی در ۱۹ ایالت آمریکا از جمله فلوریدا، تگزاس و آریزونا به تصویب رسید.
رئیسجمهور پیش از او، دونالد ترامپ میگوید بایدن در انتخابات تقلب کرده است هرچند به طور قانونی نتوانست هیچ تقلبی که اثری بر نتیجهٔ انتخابات داشته باشد پیدا کند.
۱۷ ژانویه ۲۰۲۲ در ایالات متحده روز مارتین لوتر کینگ است گرامی داشته میشود. پسران و دختران نمادین او اکنون از مردم میخواهند که پدر خود را فراموش نکنند و راه او را ادامه دهند و با حمایت از حق رأی سیاهپوستان، از حقوق و آزادیهای آنها دفاع کنند.
برنیس کینگ و تغییرات اجتماعی خشونتپرهیز
دختر او برنیس کینگ، مدیر مرکز تغییرات اجتماعی خشونتپرهیز مارتین لوتر کینگ است، در ویدیوی خود در توئیتر میگوید: “ما یادبود لوترکینگ را گرامی میداریم و از شما میخواهیم که راه و باورهای او را ادامه دهید”.
“اگر حق رأی همچنان در تعلیق باشد، ما، یعنی همهٔ ما باید همراه با یکدیگر از گرامیداشتهای گوناگون و عرصههایی که در اختیار داریم در این روز استفاده کنیم و همان کاری را انجام دهیم که دکتر کینگ انجام داد. گفتار و رفتار پدر من در این جهت بود که این ملت بتواند با فشار آوردن بر مجلس قانونگذاری ایالات متحده به دموکراسی وعده دادهشده برسد و به جای حذف سالروز بزرگداشت مارتین لوتر کینگ باید این روز را گرامی بدارند و قانون حق رأی عمومی سال ۱۹۶۵ را اجرا کنند”.
جنبش حقوق مدنی
این موضوع از دیدگاه ال شارپتون، رهبر سرشناس جنبش مدنی، ماجرای تعیینکنندهای برای دموکراسی آمریکاست.
بایدن در سخنرانی روز سهشنبه ۱۱ ژانویه در آتلانتا، زادگاه مارتین لوتر کینگ فقید گفت موضوع حق ٰرأی “نبرد برای نجات روح آمریکاست”. بایدن در این سخنرانی با اشاره به فرماندار نژادٰپرست آلاباما در دوران لوتر کینگ، پرسید: “آیا میخواهید در جبههٔ مارتین لوتر کینگ باشید یا جورج والاس؟”
رزا پارکس
لحظهٔ سرنوشتساز که نقطهٔ پایانی بر تبعیض نژادی بود در سال ۱۹۵۵ اتفاق افتاد، وقتی رزا پارکس در آلاباما به دلیل خودداری از دادن جای خود در اتوبوس به مسافری سفیدپوست دستگیر شد.
کاتوچا بنتو، استاد مطالعات نژادی و پروسه استعمارزدایی در دانشگاه ادینبورگ، به بیبیسی میگوید: “سیاهپوستان در برابر بردگیها و بهدارآویختنها و همهٔ خشونتهایی که نسبت به آنها انجام شده است مقاومت کردهاند و بیتردید در برابر تبعیض نژادی هم مقاومت خواهند کرد”.
تحریم اتوبوسهای مونتگُمری
پس از دستگیری پارکس، جامعهٔ سیاهپوستان منطقه تصمیم گرفتند شبکهٔ اتوبوسرانی را تحریم کنند و این تحریم در طول سال ۱۹۵۶ ادامه پیدا کرد. سراسر کشور از این اعتراض حمایت کردند. وقتی دکتر کینگ هم به تحریم اتوبوسهای مونتگُمری پیوست و در حمایت از آن کارزاری به راه انداخت، سخنانش مردم را تشویق به مبارزه با تبعیض نژادی کرد.
پروفسور بنتو میگوید: “جنبش نافرمانی مدنی کارزاری بود که در دههٔ ۵۰ و ۶۰ میلادی برای عدالت اجتماعی مبارزه میکرد”.
این جنبش هدفهای گوناگونی داشت، سازماندهی پروژهها و روشهای راهبردی برای ارتقای آموزش، دسترسی به غذا و ارتقای آگاهی جامعه تا بتواند به سوی آزادی و رهایی برود.
با این اهداف، کارزارهای ضد تبعیض نژادی بخشی از نبرد بزرگتر برای بازسازی جامعهٔ آمریکا بود.
مارتین لوتر کینگ چه کرد؟
سخنان دکتر کینگ مردم را برانگیخت تا با تبعیض نژادی مبارزه کنند اما واکنش سفیدپوستان قدرتطلب شرورانه بود: خانوادهٔ کینگ را تهدید کردند و در خانهاش بمب گذاشتند.
او مبارزه را به روشهایی که به آن باور داشت ادامه داد: نیروی کلام و بسیج همگانی. او به نافرمانی مدنی معتقد بود و از هر واکنش خشونتآمیز و بر پایهٔ نفرت پرهیز میکرد.
استاد بنتو میگوید نبرد خشونتپرهیز دکتر کینگ “بیشتر اوقات سادهانگارانه با پذیرش منفعلانه اشتباه گرفته میشود” و معتقد است که روش او بههیچعنوان پذیرش منفعلانه نیست.
او میگوید: “راهبردهای دکتر کینگ درکی انقلابی از روش زندگی بدون خشونت بود که او برای ایالات متحده میخواست: جامعهای آزاد و برابر و بدون نژادپرستی”.
راهپیمایی به سوی واشنگتن برای کار و آزادی
راهپیمایی به سوی واشنگتن برای کار و آزادی در سال ۱۹۶۳ نقطه عطفی در جنبش حقوق مدنی بود.
جمعیتی که در هوای گرم و تابستانی واشنگتن دیسی آمده بودند تا دکتر کینگ سیاستهای راهبردی خشونتپرهیز خود را برایشان توضیح دهد و خواهان هماهنگی نژادی شود.
پشت سر او در محل سخنرانی مجسمهٔ عظیم آبراهام لینکلن، رئیس جمهور ایالاتمتحده قرار داشت که در سال ۱۸۶۳ قانون آزادی بردگان را اعلام کرد و در سال ۱۹۶۴ دکتر کینگ و جنبش حقوق مدنی به پیروزی تاریخی خود دست یافتند.
قوانین حقوق مدنی (۱۹۶۴)
قوانین حقوق مدنی به طور رسمی به تبعیض نژادی در مکانهای عمومی پایان داد و تبعیض در مشاغل را ممنوع اعلام کرد.
اما این مبارزه هنوز به پایان نرسیده بود، زیرا دشمنان برابری نژادی همچنان به استفاده از روشهای حیلهگرانه برای ادامهٔ سیاستهای نژادپرستانه ادامه میدادند.
راهپیمایی سلما به مونتگُمری
قوانین در سراسر ایالتهای جنوبی آمریکا همچنان با دشوارتر کردن ثبتنام رایدهندگان سیاه پوست در انتخابات آنها را از حق رأی محروم کرده است.
در سال ۱۹۶۵، دکتر کینگ راهپیمایی تاریخی خود از شهر سلما در آلاباما به مونتگُمری، پایتخت این ایالت در اعتراض به چنین قوانینی به راه انداخت.
راهپیمایان در مسیر عبور خود از اتوبان ۸۷ کیلومتری با خشونت مأموران محلی و گروههای لباسشخصی روبهرو شدند. با اینحال دکتر کینگ به اصل اعتراض خشونتپرهیز خود پایبند ماند.
مارتین لوتر کینگ چگونه جان باخت؟
او ۲۹ بار دستگیر و زندانی شد. ۴ آوریل ۱۹۶۸، او در بالکن هتلی در ممفیس تنسی ایستاده بود که مرد سفیدپوست مسلحی به سوی او تیراندازی میکند.
اقدام به ترور او از نقش دکتر کینگ در تاریخ و تأثیر او بر جنبشهای معاصر نبرد برای برابری نژادی هیچ نکاست.
نقش امروز او
طیف وسیعی از جنبشهای مدنی راه دکتر کینگ را دنبال کردهاند.
پروفسور بنتو میگوید: “جنبشهای ضدنژادپرستی معاصر که برای عدالت اجتماعی میجنگند همه میراثدار او هستند”.
برنیس میگوید: “هدف اعتراضات مسالمتآمیز نه فقط بیعدالتیها در مورد حق رای، بلکه سایر مسائل اساسی اجتماعی و اقتصادی که دموکراسی و ای بسا انسانیت را تهدید میکند هم هست”.
او اضافه میکند: “دستمزد کافی، خانهٔ مناسب، بهداشت و آموزش باکیفیت همه از هدفهای جنبش حقوق مدنی هستند”.
دلایل آزادی بیان چیست؟
سخنرانیهای مارتین لوتر کینگ از تفکربرانگیزترین و الهامبخشترین سخنرانیهای دوران معاصر است.
پایمردی او در سخن گفتن از برابری با وجود همه خطرهایی که او را تهدید میکرد از نظر بسیاری از مورخان یکی از نمادهای دموکراسی در ایالات متحدهٔ آمریکا و حق آزادی بیان است.
زندگی سیاهان مهم است
جنبش زندگی سیاهان مهم است در سالهای اخیر باعث گفتوگو دربارهٔ نژادپرستی نهادینهشده و بهویژه خشونت پلیس شده است.
برنیس کینگ میگوید که تلاش میکند این کارزار حتی فراتر از ایالات متحده گسترش یابد تا تبدیل به کاری جهانی، جامع و استراتژیک شود تا آنچه که پدرم شرارت سهگانهٔ نژادپرستی، ماتریالیسم افراطی و نظامیگری مینامید، ریشه کن و جامعهای ایدهآل ساخته شود.
چرا ۱۷ ژانویه روز مارتین لوتر کینگ است؟
هر سال، مهارتهای درخشان سخنوری و نیروی “رؤیا”ی او در نزدیکترین دوشنبه به روز تولدش، ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۲۹ گرامی داشته میشود.
اما حتی تعیین روز بزرگداشت برای او نشان میدهد که در مورد این موضوع چقدر اختلافنظر وجود داشته است و این ماجرا ادامه دارد.
اگرچه این تاریخ فقط چند روز پس از مرگ دکتر کینگ پیشنهاد شد اما سالها طول کشید تا کنگره ایالات متحده بر مقاومت خود در برابر بزرگداشت نماد جنبش حقوق مدنی غلبه کند. روز مارتین لوتر کینگ برای اولین بار در سال ۱۹۸۶ جشن گرفته شد.
و سالهای سال باید بگذرد تا این روز در ایالتهای جنوبی گرامی داشته شود و همین خود نشان از شکاف در جامعهٔ آمریکا دارد.
گزارشی از بی بی سی فارسی