دهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با معرفی ۲۰۵ چهره برگزیده در سه شاخه موسیقی دستگاهی، کلاسیک و نواحی ایران چهارشنبه شب (۲۴ شهریور) به کار خود پایان داد. جشنواره‌ای که چه در نوع برگزاری و چه از نظر میزان شرکت کننده و حتی زمان برگزاری آن رکوردهای بسیاری را جابجا کرد.
این جشنواره ۱۷ روز به طول انجامید که در تاریخ موسیقی ایران کم سابقه است، اما به نظر می‌رسد نفس اختصاص چنین زمانی خود نشان دهنده تعداد فراوان متقاضیانی است که به سطحی از نوازندگی و خوانندگی دست یافته‌اند که مراحل اولیه را طی کرده و باحضور در جشنواره رقابتی شانه به شانه را در بخش‌های مختلف به پیش بردند.
برابر آمار اولیه‌ای که هومان اسعدی، دبیر دهمین جشنواره موسیقی جوان، ارایه داد از مجموع ۱۲۶۷ درخواست ارسال شده به دبیرخانه جشنواره ۶۳ درصد مربوط به موسیقی دستگاهی، ۲۲ درصد مربوط به موسیقی نواحی و ۱۵ درصد مربوط به موسیقی کلاسیک بود.
این آثار بعد از ارزیابی اولیه از سوی کمیته انتخاب به ۴۵۷ نوازنده تقلیل یافت که در نهایت و برابر سخنان آقای اسعدی در سایت جشنواره “از مجموع ۴۵۷ نفر راه یافته به مرحله نهایی ۷۵ درصد از شهرستانها و ۲۵ درصد از تهران هستند” که از کیفیت بالای نوازندگان و خوانندگان شهرستانی در این جشنواره خبر می‌دهد.
حضور پرشور خراسانی‌ها در جشنواره موسیقی نواحی
نقطه ممیزه جشنواره امسال موسیقی جوان حضور و کیفیت گنجاندن بخش موسیقی نواحی در آن بود. در تمامی دورههای گذشته این جشنواره بخش موسیقی نواحی از بخش‌های دیگر تفکیک می‌شد و در مکانی دیگر و با عنوان جشنواره موسیقی نواحی برگزار می‌شد، اما امسال با طرحی که دبیر جشنواره ارایه داد، این بخش نیز به بخش‌های اصلی جشنواره اضافه شد.
نگاهی به جدول اجراهای جشنواره نشان می‌دهد که حداقل ۵ روز از ۱۷ روز جشنواره به داوری و ارزیابی بخش نواحی اختصاص داده شد.
نکته جالب توجه حضور نوازندگان و خنیاگران موسیقی مناطق مختلف خراسان بود که این روزها بحث برگزاری کنسرت در آن دیار به معضلی ملی تبدیل شده است. نگاهی به بخش موسیقی نواحی جشنواره و حضور نوازندگان خراسانی با دیگر مناطق نشان می‌دهد که تا چه میزان موسیقی این منطقه مستعد و علاقه‌مند در خود جای داده است که یک روز کامل از جشنواره را به اجرای آثار این منطقه(شمال و جنوب و شرق خراسان) اختصاص داده است.
یکی از مهمترین ویژگی‌های جشنواره موسیقی جوان حضور قدرتمند داوران با تجربه است که می‌توان گفت تقریبا عمده بضاعت موسیقی ایران در بخش‌های مختلف داوری در این جشنواره حضور داشتند. برابر اعلام دبیر جشنواره بیش از ۸۰ داور در مراحل مختلف داوری در بخش های سه‌گانه نواحی، کلاسیک دستگاهی و کلاسیک خارجی به داوری آثار پرداختند.
داوران بخش سنتی عمدتا بر نبود آگاهی‌های کافی در سطوح عالی نوازندگی تاکید داشتند و معتقد بودند که ردیف‌نوازی صرف بی‌توجه و گذراندن شیوه‌های برجستگان و بزرگان هر شاخه از نوازندگی و یا خوانندگی فضا را به سمت اجراهایی تکراری و بی تشخص سوق خواهد داد.
برای نمونه بهداد بابایی که به اتفاق حسین علیزاده و داریوش پیرنیاکان بخش نوازندگی تار و سه‌تار را داوری می‌کردند بر این باور بود که “نکاتی را که سال قبل من و استاد علیزاده به برخی از این نوازندگان گفتیم رعایت کردند اما در کل باید نوازندگان شهرستانی بدانند که آموزش دوره‌ی عالی بسیار حیاتی است، اکثر آنها مشکل جواب آواز، درک ردیف، و دانش و بینش نسبت به شیوه‌ی اساتید دارند. و بسیاری از آنها سازهای استاد شهنازی و لطفی و علیزاده را خوب نمی‌شنوند و یا نشنیدند و تنها به ردیف‌نوازی اکتفا کرده و می‌کنند. از این جهت باید راهی را پیدا کرد تا شیوه‌ی آموزش در سطح کشور وسیع‌تر شود.”
حسین علیزاده نیز بر این باور است که باید با برگزاری مسترکلاس‌هایی به ارتقای فهم موسیقایی برگزیدگان کمک کرد و گفت: “صحبت بر این است که کلاس‌های تخصصی برای منتخبین در طی سال، که دسترسی به اساتید ندارند، برگزار شود.”
انتشار آلبوم برگزیدگان؛ وعده‌ای که عملی شد
انتشار آلبومی از تکنوازی‌های برگزیدگان سه دوره قبل از جمله رخدادهایی بود که بسیاری منتظر خبر آن بودند. چرا که در تمامی نه دوره گذشته جوانان برگزیده به جز اجرایی که نزد اساتید داشتند هیچگاه فرصت دیده شدن در جایی دیگر را پیدا نکردند و فیلم‌ها و آثاری که از اجرای آنها در جشنواره‌های ثبت و ضبط شد، عملا در آرشیو‌های انجمن موسیقی یا دفتر موسیقی وزارت ارشاد مانده و هیچ گونه استفاده‌ای از آن نمی‌شود.
اما امسال تنها سالی بود که این اتفاق رخ داد و همزمان با مراسم اختتامیه آلبوم “نوبانگ” رونمایی شد. اگر چه باید منتظر ماند و دید که شبکه توزیع این آلبوم چگونه است و آیا این آلبوم توزیع مناسبی خواهد داشت یا در آرشیو دفتر موسیقی و انجمن موسیقی باقی خواهد ماند.
همچنانکه باید منتظر ماند و دید که آیا کلاس‌های دوره عالی‌ای که وعده آن داده شد برای برگزیدگان تشکیل می‌شود یا همه آنها به مانند دورههای گذشته به حال خود رها خواهند شد.
دهمین جشنواره ملی موسیقی جوان
